Maarif tarihimize şöyle bir göz atarsak, bu alanda yetişmiş bir çok değerli ismin bulunduğunu görürüz. Bunlardan birisi de Abdülhamit ve meşrutiyet dönemi maarif adamı Emrullah Efendi?dir. Emrullah Efendi?nin maarifte yukarıdan aşağıya yapılanmayı savunan görüşünü ifade etmek için yaptığı bir ?Tuba Ağacı? benzetmesi vardır. Tuba ağacı, cennette olduğuna inanılan ve kökü üstte olan bir ağaçtır.
Ziya Gökalp?in bu benzetmeyi Türk Yurdu dergisinde yayınlaması ile maarifte yukarıdan aşağıya yapılanmayı ifade eden nazariyenin(teori) adı olarak bilinir olmuştur.
Emrullah Efendi, meşrutiyet dönemi aydın ve bürokratlarındandır. Uygulama alanına hakmiyeti kadar, maarif alanında teorileri olan bir isimdir. Kendisi maarif alanında yukarıdan aşağıya bir yapılanmaya taraftardır. Yani cemiyette önce üst düzeyi yöneticileri yetiştirecek sistemi kuralım. Onlarda dönsünler ve cemiyeti yetiştirsinler görüşündedir Emrullah Efendi. Bir dost meclisinde şaka yollu söylediği, ??okullar olmasa şu maarifi idare etmek ne kolay olurdu?? sözü daha sonra ciddiye alınıp dilden dile söylenen sözün sahibi meşhur şahsiyet. O dönemde bir başka meşhur maarif adamı Satı Efendi, ??Beşiği sallayan el, geleceği sallar?? diyerek maarif alanında karşı görüşü savunuyordu. Yani insan yetiştirmeye aşağıdan yukarıya doğru bir yapılanma görüşünün sahibi idi Satı Efendi.
Okullaşma ve okuma yazma oranının en yüksek seviyelere ulaştığı günümüzde, maarifin işlevsellliği ve fonksiyonelliği devlet ve toplum hayatında daha da belirleyici hale gelmiştir. O nedenle Bambu Ağacından mülhem uzun vadeli maarif hedeflerine yönelmek gerektiği görüşünü ortaya koymuş idik kitabımızda. Maarif/eğitim asır/asırlar sonrasını gözeten uzun vadeli planlar gerektirir. Nesli yetiştirmek uzun vadeli çaba ve programlar icap ettirir. Buna uyan en iyi tanımlama da Bambu Ağacı?dır. Tohumu ekildikten beş yıl sonra çıkan bir tropikal iklim ağacıdır. Beş yıllık bakımdan sonra topraktan çıkan ve bir kaç haftada metrelerce büyüyen bir ağaç.
Akıllı robotların gittikçe hayata yerleştiği, robotların daha çok gündelik hayata hakim olmaya başladığı bir çağı yaşamaktayız. Şoförsüz araçların, kumanda ile yönetilen uçakların kullanılmaya başlanıldığı bir teknoloji çağı hayatımızı kaplamaya başladı.
Bundan sonra dijital çağın gelişim evrelerin kestirmek, öngörmek ve hedeflerine doğru planlamalar yapmak gerekmektedir.
Şu an neslimize de bu bambu ağacı hikâyesi çerçevesinden, uzun vadeli yatırım yapma zamanı. 21. Asrın bilimini üretecek, bilgi teorileri ve değerlerini üretecek nesli planlamanın arifesinde bulnuyoruz. Kimliğimizi, kültürümüzü geliştirerek geleceğe taşıyacak neslin yatırımını yapma zamanı.
Sağlıcakla kalınız efendim.