Geçen hafta “Nisyan-unutma” konusunu ele almıştık. Unutma, bazı konuları hafıza kaydından silmek olduğundan bir manada nimet olmaktadır.
İnsan, unutamadıkları ve unutulmaması gereken olayları hafızasında biriktirdikçe tahammül sınırları aşılmakta ve bunları yakınlarına, çevresine ve efkârı umumiye karşı sözlü, yazılı ve başka yollarla eleştirerek haykırması isyan olarak tarif edilir.
İsyan, insanın günlük olaylara, çevresinde cereyan eden olumsuzluklara tepki vermek olduğu kadar; düzene, idarenin kurallarına ve ilahi dinlerde Allah ve Peygamberin yapın-yapmayın emir ve tavsiyelerine uymamak ve inkâr etmektir. Allah’ın ve Peygamberin koyduğu sınırları aşanlar, Kur’anın hükümlerini çiğneyenler veya kendilerine uydurmaya çalışanlar, inkâr edenler yahut hafife alanlar isyankârlar olmaktadır ki onlar için “...ebedi kalacakları cehennemde alçaltıcı bir azap vardır“(Nisa,14)
İnsanın kendi hayatındaki veya çevresindeki menfi olaylara, karşılaşılan dayanılmaz durumlara; zorbaların, zalimlerin gücünün yettiğine çökmeye kalkması halinde hislerimizin ve duygularımızın dışa vurması bazende haykırılması bir isyan olmaktadır.
Hadisi şerifte ifade edildiği üzere “bir münkerin,” bir haksızlığın, bir zulmün görülmesi durumunda insanın buna karşı yapabileceği üç karşı koyuş içinde üçüncüsü olarak zikredilen ve imanın en zayıfı sayılan “kalben buğzedilmesi” de çaresizlikten kaynaklanan bir isyan olmaktadır.
Hayatımızın her alanında, evde aile içinde, iş yerinde ve cemiyet yaşantılarında gördüğümüz, karşılaştığımız, duyduğumuz can sıkıcı, can yakıcı, bazen de yüreklerimizi burkan olaylar ve sıkıntılar karşısındaki isyan ifadeleri ve gösterilen tepki yaşanan olayları değiştirmese de insana bir rahatlama ve anlık bir huzur verir
İnsan yaratılış gayesine uygun muti bir kul olsa da; olumsuzluklara, düzene, hükümlere başkaldıran bir isyankâr olsa da, gaddar, zalim, ceberrut, katliamcı ve güçsüzleri ezen bir kimse veya millet de olsa “Küllü men aleyha fan”(Rahman,26) yeryüzündeki herkes fanidir, geçicidir, yok olacaktır! Onun için, Rabbimiz şu kısacık ömrümüzde bizlere ilahi hükümlere isyandan sakınmayı ve yaratılış gayemize uygun bir ömür sürmeyi nasip eylesin.
Cumamız mübarek olsun.