Çevre ve Şehircilik Bakanlığına göre, dünyada her yıl 5
trilyon adet plastik poşet kullanılıyor.
Türkiye`de ise 2019`a kadar yılda 35 milyar adet plastik
poşet piyasaya sürülüyor ve kişi başına ayda yaklaşık 35 plastik poşet
kullanılıyordu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, 1 Ocak`tan itibaren
başlatılan plastik poşetlerin ücretli olması uygulamasıyla, kullanım yüzde
77,27 oranında düştü. Aylık yaklaşık 35 olan kişi başı poşet kullanım adedi
10`a kadar geriledi.
Avrupa Birliği üyesi ülkelerden Hırvatistan, Çekya, Estonya,
Fransa, Yunanistan, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda, Slovakya, Slovenya, İsveç,
İngiltere ve İskoçya`da da plastik poşetlerden ücret alınıyor.
PLASTİK POŞET
ÜRETİCİLERİNE 121 BİN 411 LİRA CEZA
Plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle, 11 ayda yaklaşık
150 bin ton plastik kullanımının önüne geçildi. Buna bağlı olarak yaklaşık 6
bin ton sera gazı salınımı önlenmiş oldu.
Bakanlık tarafından ülke genelinde 2 bin 160 plastik poşet
denetiminde, kurallara uymayan marketlere ve plastik poşet üreticilerine 121
bin 411 lira ceza kesildi.
BARKODSUZ POŞET
SATIŞI 30 HAZİRAN`DAN İTİBAREN YASAK
Bakanlık, yıl içerisinde "Plastik Poşetlerin
Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar"da da düzenleme yaptı.
Düzenlemeyle gümrüksüz satış mağazalarındaki poşetler
ücretsiz hale getirildi. Tekstil, oyuncak, elektronik, unlu mamul, giyim, gıda
gibi ürünlerin toptan veya perakende satışının yapıldığı market, bakkal,
kantin, pastane, züccaciye, tuhafiye, restoran, kafe, nalbur ve benzeri
yerlerdeki belirli poşetler için de ücretsiz satışın geçerli olması sağlandı.
Değişiklik ile plastik poşetlerin kalınlığının değişkenlik
gösterebileceği göz önünde bulundurularak yüzde 10`luk sapma oranı, Bakanlık
tarafından "tolerans payı" olarak kabul edildi.
Marketlere, barkodlu poşete geçiş için 30 Haziran`a kadar
süre tanındı. Sürenin dolması ile barkodsuz poşet satışı da yasak hale geldi.
Bakanlık ilgili sektör temsilcilerinin görüşünü de dikkate
alarak 2020 için plastik poşetlerin satış ücretlerinde zam yapmama kararı aldı.
DEPOZİTO UYGULAMASI
2021`DE BAŞLIYOR
Bakanlık özellikle plastik, cam ve metal içecek ambalaj
atıklarının etkin bir şekilde toplanmasıyla sanayiye kaliteli hammadde
sağlayarak ithalatı ve cari açığı azaltacak, bertaraf edilen atık miktarının
azaltılmasına yönelik "depozito uygulaması"nı 1 Ocak 2021`den
itibaren zorunlu hale getirecek.
Uygulamanın ekonomik ve çevresel faydaları yanında ek
istihdam olanakları yaratması da öngörülüyor.
Türkiye`de piyasaya sürülen yıllık yaklaşık 50 milyar içecek
ambalajı için depozito uygulamasının detaylarını netleştirmek ve depozito
sisteminin Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle oluşturulmasının uygunluğunu
belirlemek amacıyla İstanbul Teknik Üniversitesi ile protokol imzalandı.
İçecek ambalajlarının tüketicilerden toplanması,
depolanması, taşınması ve geri dönüşümlerinin sağlanmasına yönelik çalışmalar
ise devam ediyor.